Tạivùng đất trù phú mang tênĐồng bằng sông Cửu Long, những cánh đồng nhận định kèo nhà cái xanh mướt đang đổi thay từng ngày. Ẩn sau vẻ đẹp bình dị ấy là một“cuộc cách mạng canh nhận định kèo nhà cái” đangâm thầm diễn ra:Canh tác nhận định kèo nhà cái bền vững,tiết kiệm chi phísản xuất, nâng cao năng suấtvà chất lượng nhận định kèo nhà cái gạo, giảm phát thải khí nhà kínhvà bảo vệ môi trường – tất cả hội tụ trong một Dựánmang tên “Canh tác nhận định kèo nhà cái giảm phát thải phục vụ phát triển bền vững vùng nguyên liệu nhận định kèo nhà cái gạo xuất khẩu của ĐBSCL”. Đây là Dự án Khuyến nông Trung ương do Công ty Cổ phần Phân bón Bình Điền chủ trì, phối hợp với Trung tâm khuyến nông các địa phương triển khai trong vụ Đông Xuân 2024-2025 dưới sự chủ trì của Trung tâm Khuyến nông Quốc gia. Với 6 mô hình tại Kiên Giang, Sóc Trăng, Đồng Tháp và Cần Thơ, quy mô 300 ha, dự án đã thu hút 127 hộ nông dân tham gia vàtiếp cậnhàng ngànlượt nhận định kèo nhà cái dân khác trong vùng dự án và thông qua các hoạt động truyền thông.

Câu chuyện bắt đầu từ thực tế…

Trong nhiều năm, tình trạng thâm canh tăng vụ liên tục và tập quán canh tác nhận định kèo nhà cái ở ĐBSCL vẫn áp dụng gieo sạ dày, bón phân và phun thuốc hóa học quá mức. Hệ quả là chi phí tăng cao, đất trồng bị suy thoái, ô nhiễm môi trường và phát thải khí nhà kính. Chính vì thế, mô hình canh tác nhận định kèo nhà cái giảm phát thải ra đời như một hướng đi mới. Không chỉ là một mô hình sản xuất, đây là một phương pháp tư duy canh tác tiên tiến, đặt yếu tố hiệu quả – bền vững – thân thiện môi trường làm trung tâm.

Ông Phan Văn Tâm, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Phân bón Bình Điền cho biết: “Từ thành công của chương trình Canh tác nhận định kèo nhà cái thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu vùng ĐBSCL, Bình Điền được giao triển khai thực hiện Dự án Khuyến nông Trung ương, với sự đồng hành của Trung tâm khuyến nông, dịch vụ nông nghiệp các tỉnh, các nhà khoa học và các doanh nghiệp đối tác trong chuỗi sản xuất nhận định kèo nhà cái gạo từ đầu vào đến đầu ra. Dự án Khuyến nông Trung ương thực hiện trong vụ Đông Xuân 2024-2025 đã đạt được kết quả rất đáng tự hào, góp phần giúp nông dân giảm chi phí, tăng thu nhập và giảm phát thải khí nhà kính”.

Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia Lê Quốc Thanh (thứ 2 từ trái qua) và Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Phân bón Bình Điền Phan Văn Tâm (thứ 3 từ phải qua) cùng các đại biểu tham quan, đánh giá ruộng canh tác nhận định kèo nhà cái giảm phát thải thuộc dự án Khuyến nông Trung ương triển khai tại Hợp tác xã Nông nghiệp Vinacam Hòn Đất. Ảnh: Tam Phan.

nhận định kèo nhà cái giống, nhận định kèo nhà cái phân, nhận định kèo nhà cái thuốc – tăng lợi nhuận

Một trong những thành công lớn nhất của dự án chi phí đầu tư đã giảm rất đáng kể, trong đó: chỉ gieo sạ khoảng 70kg/ha,giảm được từ 30-84 kg/ha lượng giống gieo sạ so với đại trà, sạ thưa giúp cây nhận định kèo nhà cái sinh trưởng khỏe, ít sâu bệnh và tiết kiệm chi phí ngay từ đầu vụ. Lượng phân bón sử dụng cũng được tính toán hợp lý, bón phân chuyên dùng nhận định kèo nhà cái có hàm lượng dinh dưỡng được cân đối hợp lý theo nhu cầu cây trồng, giảm trung bình 34,8% đạm (N), 30% lân (P₂O₅), và 20% kali (K₂O) so với đại trà. Một điều đặc biệt nữa, trong vụ Đông Xuân 2024-2025, mô hình còn giảm được 1,81 lần phun thuốc bảo vệ thực vật, tương đương giảm 22% chi phí và cũng giúp giảm rủi ro ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến sức khỏe người nông dân.

Và hơn thế nữa, đã áp dụng tốt quy trình quản lý nước theo kỹ thuật ướt khô xen kẻ, các mô hình rút nước từ 2-4 lần trong vụ nhận định kèo nhà cái. Việc tiết giảm này không chỉ giúp tiết kiệm lượng nước tưới, nông dân giảm được chi phí đầu vào, còn góp phần giảm phát thải khí N₂O – loại khí nhà kính mạnh gấp 298 lần CO₂ ra môi trường bên ngoài.

Tổng hợp các thành tựu trên đã tạo nên một hiệu quả kinh tế vượt trội: Lợi nhuận tăng thêm 7,5 triệu đồng/ha, tỷ suất lợi nhuận đạt 159%, cao hơn 42% so với đại trà. Đặc biệt tại mô hình HTX Nông nghiệp Vinacam Hòn Đất (Kiên Giang) với giống nhận định kèo nhà cái DS1 cho năng suất đến 10,3 tấn, lợi nhuận trên 55 triệu đồng/ha và giảm phát thải trên 13 tấn/ha CO₂ quy đổi so với canh tác truyền thống.

Các đại biểu tham quan, đánh giá giải pháp băm rơm kết hợp với xử lý vi sinh để phân hủy nhanh thành phân hữu cơ tại ruộng, giúp giảm phát thải trong canh tác nhận định kèo nhà cái. Ảnh: Trung Chánh – NNVN.

nhận định kèo nhà cái dân là trung tâm của sự thay đổi

Một yếu tố quan trọng dẫn đến thành công của dự án chính là sự phối hợp tốt trong công tác tổ chức thực hiện, từ các nhà khoa học, cơ quan quản lý, chuyển giao khoa học kỹ thuật và các doanh nghiệp trong chuỗi sản xuất nhận định kèo nhà cái gạo đến sự đồng hành và chủ động của người nông dân. Các lớp tập huấn, đào tạo TOT/TOF, hội thảo sơ kết được tổ chức quy mô, giúp hơn 660 lượt nông dân nắm vững kỹ thuật mới như quản lý nước theo phương pháp AWD (tưới ướt khô xen kẻ), sử dụng phân hữu cơ (Đầu Trâu dưỡng rễ-Tốt cây) kết hợp NPK chuyên cùng cho nhận định kèo nhà cái (Đầu Trâu TE A1 và Đầu Trâu TE A2) cũng như sử dụng Đầu Trâu Bio-Canxi để tăng pH, giảm ngộ độc hữu cơ, áp dụng quản lý dịch hại tổng hợp, quản lý rơm rạ sau thu hoạch theo hướng tuần hoàn, giảm phát thải.

“Làm nhận định kèo nhà cái kiểu mới, ban đầu cũng lo lắm. Nhưng được tập huấn kỹ, lại thấy nhận định kèo nhà cái ít sâu bệnh, khỏe hơn, bón phân ít mà năng suất lại cao, lời nhiều hơn. Vui lắm!” – Anh Lê Minh Khem, một nông dân ở Hòn Đất – Kiên Giang có 10 hecta trong mô hình chia sẻ.

Hiệu quả lan tỏa mạnh mẽ

Không chỉ dừng lại ở phạm vi mô hình, dự án còn được lan tỏa rộng rãi trong cả nước và nước ngoài thông qua các phương tiện truyền thông đại chúng như đài truyền hình Việt Nam - VTV, các đài truyền hình Sóc Trăng, Cần Thơ, Đồng Tháp, Kiên Giang, báo Nông nghiệp và Môi trường, Báo Cần Thơ, Sóc Trăng… Những hình ảnh người nông dân làm nhận định kèo nhà cái sạch, giảm chi phí mà thu lời cao trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều địa phương khác. Sự thành công của mô hình đã khẳng định rõ ràng: Giảm phát thải không đồng nghĩa với giảm năng suất, mà ngược lại, năng suất nhận định kèo nhà cái vẫn tăng và quan trọng hơn là chất lượng và giá trị của hạt nhận định kèo nhà cái được nâng lên đáng kể vừa góp phần giảm phát thải và bảo vệ môi trường.

Cánh đồng canh tác nhận định kèo nhà cái giảm phát thải tại HTX Nông nghiệp Vinacam Hòn Đất (Kiên Giang) cho lợi nhuận tăng cao trên 55,5 triệu đồng/ha trong vụ Đông Xuân 2024-2025. Ảnh: Tam Phan – Huy Hồ.

Khuyến nghị và tầm nhìn tương lai

Ông Lê Quốc Thanh, Giám đốc Trung tâm Khuyến nhận định kèo nhà cái Quốc gia nhấn mạnh “sự cần thiết của việc duy trì và nhân rộng mô hình, xây dựng các Tổ Khuyến nhận định kèo nhà cái cộng đồng để hỗ trợ nhận định kèo nhà cái dân, HTX tham gia Đề án 1 triệu ha một cách bền vững”.

Theo đó, Dự án khuyến nghị mở rộng mô hình ra vụ Hè Thu 2025 và các vụ tiếp theo, đồng thời tích hợp vào Đề án phát triển vùng nguyên liệu nhận định kèo nhà cái gạo xuất khẩu và nhận định kèo nhà cái gạo phát thải thấp của Bộ NN&PTNT, nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Việc ứng dụng công nghệ, thiết lập hệ thống MRV (đo lường - báo cáo - thẩm định) bài bản sẽ giúp nông dân tiếp cận chính sách tín chỉ carbon, mở ra cơ hội thu nhập mới từ nông nghiệp xanh.

Các Đại biểu tham dự buổi Diễn đàn sơ kết Dự án Khuyến nông Trung ương "Xây dựng mô hình canh tác nhận định kèo nhà cái giảm phát thải phục vụ phát triển bền vững vùng nguyên liệu nhận định kèo nhà cái gạo xuất khẩu của ĐBSCL", do Bình Điền làm chủ dự án, vào ngày 28/03/2025 tại Kiên Giang. Ảnh: Tam Phan – Huy Hồ.

Kết luận Mô hình “Canh tác nhận định kèo nhà cái giảm phát thải” không chỉ là một dự án kỹ thuật – đó là một thay đổi trong tư duy canh tác, trong hành vi và cả trong kỳ vọng của người nông dân về một nền nông nghiệp sinh thái, hiệu quả và bền vững. Đây cũng là bước đi thiết thực của Bình Điền cùng ngành nông nghiệp Việt Nam trên hành trình kiến tạo “gạo xanh - sống lành”, khẳng định vị thế gạo Việt trên thị trường quốc tế trong thời đại giảm phát thải và phát triển bền vững.

Hồ Thế Huy